‘Om cutting edge kleding te maken hoef je niet terug te grijpen naar bloot en geil’

In een modewereld die nog steeds overwegend gerund wordt door mannelijke hoofdontwerpers, draagt journalist Alja Bakker het liefst kleding die ontworpen is door een vrouw. Waarom ook niet? We weten immers zelf dondersgoed wat we willen dragen.

Alja Bakker

23 oktober 2023

Wist je dat vrouwen degenen zijn die veruit het meeste geld uitgeven aan kleding en accessoires, maar dat mannen de macht in de modewereld in handen hebben? Lees even mee: vrouwen geven gemiddeld 226 procent meer geld uit aan kleding dan mannen, maar liefst zo’n 118.000 euro per jaar. (Side note: terwijl ze ondertussen voor elke cent harder moeten werken dan mannen, gezien de loonkloof van bijna 13 procent.) Ze zijn hiermee de nummer één consument in de modewereld. Het zijn echter mannen die voornamelijk aan het hoofd van de grote modehuizen staan, als creative director, grootaandeelhouder of eigenaar. Meer dan 85 procent van de modestudenten is vrouw, maar slechts 14 procent van de grootste vijftig modehuizen ter wereld wordt gerund door een vrouw. En bij minder dan 50 procent van de womenswear brands staat een vrouw aan het hoofd.*

Het zijn, kortom, overwegend mannen die bepalen hoe de vrouwenmode voor deze herfst eruitziet, of de jas waarin jij door de stad fietst lang is of kort, of de schoenen waarop je de dag doorbrengt je tenen knellen of niet, hoeveel vakken de tas heeft waarin jij je tampons, creditcard en eyeliner bij je draagt. Iedereen die ooit een teleurstellend verjaardagscadeau van haar mannelijke partner heeft gekregen – kriebelend ondergoed, jurk zonder zakken, raar klein tasje of veel te hoge hakken – weet dat het lang niet altijd verstandig is een man te laten bepalen wat jij draagt. Ik koop dan ook het liefst kleding die is ontworpen door vrouwen. Want wie weet nou beter wat ik als vrouw nodig heb, dan een andere vrouw?

Opgericht door vrouwen, ontworpen door mannen

Het klinkt zo logisch, maar we kunnen niet om bovengenoemde cijfers heen. Zelfs modehuizen die ooit werden opgericht door een vrouw, worden inmiddels veelal gerund door mannelijke creative directors. Denk aan Carolina Herrera, nu geleid door Wes Gordon, Schiaparelli, waar tegenwoordig Daniel Roseberry de scepter zwaait, Vivienne Westwoods Andreas Kronthaler en Raf Simons, die door Miuccia Prada is ingevlogen als ‘tweede man’ en mogelijke opvolger.

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

En natuurlijk Chanel, dat tegenwoordig weer een vrouw aan het hoofd heeft (Virginie Viard), maar zesendertig jaar lang gerund werd door wijlen Karl Lagerfeld; nou niet bepaald de vrouwvriendelijkste man ter aarde. Zo stuurde hij model Stella Tenant in 1996 de runway op in een ‘bikini’, net groot genoeg om haar tepels te bedekken, en deed hij de ene na de andere misogyne uitspraak. Zoals in 2018 over de MeToo-beweging: “Als je niet wil dat je broek naar beneden getrokken wordt, moet je geen model worden. Word dan liever non, er is altijd wel een plekje vrij in het klooster.” En over body diversity op de catwalk: “De enigen die zeuren over dat modellen te dun zijn, zijn dikke moeders die hun tijd voor de tv doorbrengen met een zak chips.”

Niet vrouwvriendelijk

Maar ook andere invloedrijke ontwerpers als Hedi Slimane, Tom Ford, Rick Owens, Riccardo Tisci, Jeremy Scott (voorheen Moschino), Olivier Rousteing (Balmain) en Demna Gvasalia (Balenciaga) staan niet bepaald bekend om hun vrouwvriendelijke esthetiek. Loeistrakke jurken, hotpants, doorschijnende bodysuits, naked dresses, schoenen waarvan je voeten gaan bloeden, een Gucci-string… Het kan aan mij liggen, maar het is niet bepaald het soort kleding waarin ik me op m’n best voel. Of waarin ik leuk voor de dag denk te komen tijdens een personeelsvergadering of netwerkborrel, op het schoolplein of tijdens een diner met vriendinnen.

Neem de herfstcollecties van de machtige modehuizen Saint Laurent, Valentino en Balenciaga, respectievelijk ontworpen door Anthony Vaccarello, Pierpaolo Piccioli en Demna Gvasalia. Op het eerste gezicht lijkt er weinig mis met deze collecties, met hun donkere tinten, scherp gesneden jasjes en plooijurken. Maar wie goed kijkt, constateert al snel dat de kledingstukken allesbehalve draagbaar zijn. Nee Anthony, een colbert met schouders zo breed als een surfplank past niet onder een regenjas. Nee Demna, ik heb ’s morgens geen tijd om me in een panty met aangehechte hoge hakken te hijsen. En nee Pierpaolo, ik heb met mijn eenenveertig jaar geen puf meer voor lederen overknee-laarzen. En ik betwijfel heel eerlijk gezegd of mijn collega’s behoefte hebben aan uitzicht op mijn tepels, uitpiepend onder een doorkijkblouse met verenmouwen en glitterkraag.

De vrouw als fetisj

Elk seizoen gaan er weer modellen op hun smoel op de runway, door de ondraagbare schoenen die ze aankrijgen (dit seizoen het 58-jarige topmodel Kristen McMenamy bij Valentino). Elk seizoen worden er weer jurken het plankier opgestuurd die alleen mooi staan met tiettape en een plakstring. Blijkbaar is het ouderwetse adagium ‘wie mooi wil zijn moet pijn lijden’ anno 2023 nog springlevend. Vrouwen lijken in de ogen van deze ontwerpers haast alleen te bestaan als concept, fetisj of fictief wezen, levend in een droomwereld waarin realiteit het aflegt tegen aspiratie en elk blaadje sla er een te veel is. Het staat ver af van de wandelende, pratende, etende, werkende, barende, zwetende, rennende, bloedende, fietsende personen die vrouwen daadwerkelijk zijn.

* Cijfers uit het onderzoek The Glass Runway, dat de Council of Fashion Designers of America in 2018 liet uitvoeren in samenwerking met een onafhankelijk onderzoeksbureau en tijdschrift Glamour.

Lees het volledige artikel in het novembernummer van Vogue Nederland met Winnie Harlow op de cover, dat nu in de winkel ligt en hier online te bestellen is.

FEMINISME NOVEMBER 2023