wat-kies-jij-een-overzicht-van-verschillende-stemwijzers-voor-de-tweede-kamerverkiezingen-2023-274090
©Getty Images

Op 22 november is het zover: dan vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats. Naast het luisteren van politieke podcasts, het volgen van verschillende debatten en inlezen in verkiezingsprogramma’s is er nog iets wat je kunt doen om te weten te komen welke partij bij jou past. Enter de stemwijzer. Maar daar zijn er veel van. Welke stemwijzers voor de aankomende verkiezingen zijn er allemaal en wat moet je daarover weten? Een overzicht.

Stemwijzers voor de verkiezingen

Stemwijzers helpen bij het informeren van kiezers in een complex politiek landschap. Dat geldt zeker in Nederland, aangezien wij een meerpartijenstelsel hebben en er talloze partijen meedoen aan de verkiezingen. Deze Tweede Kamerverkiezingen zijn dat er maar liefst 26. Onderzoek toont aan dat stemwijzers de opkomst bij verkiezingen verhogen, omdat ze kiezers meer kennis geven over de inhoud en standpunten van verschillende partijen. Hoewel de inhoud van stellingen soms ingewikkeld kunnen lijken, helpen stemwijzers je in een oogopslag te zien hoe verschillende politieke partijen over belangrijke thema’s denken. Bovendien gaat het invullen van een stemwijzer steeds vaker niet alleen over ‘voor’ of ’tegen’, maar over in welke mate je het ergens wel of niet eens bent.

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Het invullen van een stemhulp is daarom een waardevolle stap om ervoor te zorgen dat je inzicht krijgt in je politieke voorkeur. Belangrijk om hierin te vermelden is dat een stemwijzer niet per se is gemaakt om je een eenduidig antwoord te geven op welke partij je zou moeten stemmen. Het gaat er veel meer om dat je gaat denken over standpunten en een idee krijgt van welke partijen die vertegenwoordigen.

Er zijn talloze stemwijzers die je helpen bij het maken van een keuze tijdens de aankomende verkiezingen. Naast de grootste stemwijzers als het Kieskompas en de StemWijzer zijn er ook andere stemhulpen gericht op specifieke thema’s en op eerder stemgedrag van politieke partijen – los van wat ze nu in hun verkiezingsprogramma stellen. Daarvan presenteren we je hier een overzicht.

StemWijzer

De StemWijzer is een van de meest gebruikte en oudste stemwijzers, gemaakt door politiek voorlichtingscentrum ProDemos. Bij de 3o stellingen kies je of je voor of tegen bent, of dat je een stelling wil overslaan. Door middel van gedetailleerde toelichtingen op elke stelling zie je gelijk de motivatie van partijen voor hun keuze. Als meerdere partijen vergelijkbare standpunten hebben, kun je extra stellingen selecteren om een beter onderscheid te maken.

StemmenTracker

De StemmenTracker geeft je de mogelijkheid om te zien hoe politieke partijen in de afgelopen regeringsperiode hebben gestemd over verschillende onderwerpen. Middels 30 voorstellen, wetsvoorstellen en wetswijzigingen kom je meer te weten over wat de verschillende politieke partijen dus daadwerkelijk doen, los van wat ze vertellen in verkiezingsprogramma’s. De uitkomst geeft een ranglijst van partijen weer op basis van het overeenkomstige percentage van stemgedrag.

Kieskompas

Het Kieskompas geeft je 30 uitspraken waar je voor of tegen kunt stemmen, en toont de resultaten als een positie binnen het ‘politieke landschap’. Dit landschap wordt weergegeven door twee dimensies: een sociaal-economische dimensie die varieert van links naar rechts en een sociaal-culturele dimensie die loopt van progressief naar conservatief. Zowel jouw eigen positie als de posities van politieke partijen worden op dit landschap visueel weergegeven, waardoor je een overzicht krijgt over zowel jouw eigen positie als die van andere partijen. Het Kieskompas heeft ook specifiekere stemhulpen gericht op wonen, klimaat en zorg.

Stemchecker

De Stemchecker is gemaakt door de Volkskrant en helpt je om je politieke standpunten te vergelijken met die van verschillende politieke partijen door een reeks vragen en stellingen. Dit helpt je om beter te begrijpen welke partijen het beste bij je eigen politieke overtuigingen passen. Het doel van de Stemchecker is dan ook om je te informeren en kiezers een richting op te helpen om zo makkelijker tot een uiteindelijke stemkeuze te komen.

Check je Stem

Een vergelijkbare stemwijzer is de motiechecker van Check je Stem – tevens een fijne Instagrampagina om te volgen tijdens de verkiezingen. Het prettige bij deze stemwijzer is dat je dus wederom op basis van oudere stemmingen van politieke partijen inzicht krijgt in jouw stemkeuze, in plaats van op basis van verkiezingsprogramma’s. Nog een groot voordeel van Check je Stem: je ziet gelijk de motivatie van de voor- en tegenstanders voor een bepaalde stelling, waardoor je met iets meer duiding een antwoord kunt kiezen.

Stemwijzers op basis van doelgroep of thema

Er bestaan verschillende kieswijzers die focussen op een bepaald thema of een bepaalde doelgroep. Neem bijvoorbeeld Young Voice (ProDemos) of de Jongeren Kieswijzer (NJR), waarbij stellingen die spelen in het leven van jongvolwassenen aan bod komen. (Leuk feitje, in de weken voor de verkiezingen word je ook op Tinder aangespoord gebruik te maken van deze laatste stemwijzer, door middel van ‘swipe cards‘ die verwijzen naar informatie over het stemproces.)

Ook bestaat er het Gendergelijkheid Stemadvies van organisatie WOMEN Inc., die een overzicht geeft van verkiezingsprogramma’s op basis van gendergelijkheid, en Rainbowvote gericht op stemgedrag rondom lhbti+ onderwerpen. Stemwijzers als de Duurzame Kieswijzer van de ASN Bank en KiesKlimaat geven je meer inzicht over standpunten gelinkt aan klimaat en natuur, en ook bestaat er de Politieke Sekswijzer gemaakt door Rutgers gericht op seksualiteit en seksuele gezondheid.