Iris de Graaf schreef met Vrijuit een ongelooflijk eerlijk verslag van haar tijd als correspondent in Rusland. De Vogue Boekenclub had meteen belangstelling en koos deze bestseller dan ook voor de eerstvolgende editie. De Graaf geeft ons een persoonlijk inkijkje in haar schrijfproces. Hoe heeft ze het schrijven van het boek ervaren? Waarom moest het er komen? En hoe kijkt ze nu op de publicatie terug?
Iris de Graaf voor de Vogue Boekenclub
Waar het vorige boek van Vogue’s Boekenclub, Oroppa, een meeslepende, beeldende roman betreft, is Vrijuit van Iris de Graaf een heel andere tak van sport. Ja, het is meeslepend en beeldend geschreven, dat zeker. Het grote verschil: Vrijuit is non-fictie. En dan maakt het zo fascinerend. Je neemt een kijkje in een heel nieuwe wereld; en dat is precies het doel van de Vogue Boekenclub. Onze vensters, ogen en breinen openen voor andermans verhalen en denkbeelden, in een wens ontroerd of geïnspireerd te raken, of iets nieuws te leren.
Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.
Je denkt misschien dat je het verhaal van Iris de Graaf als NOS-correspondent in Rusland kent. We hebben allemaal de beelden gezien. Maar wat ging er in haar hoofd om toen ze verslag deed van de oorlogssituatie? Hoe keek en kijkt ze zelf naar het land waar haar oma werd geboren? En wat was eigenlijk haar eigen familiegeschiedenis? Dat lees je allemaal in Vrijuit.
Iris de Graaf over ‘Vrijuit’
Dat kijkje achter de schermen is ontzettend spannend; dat kunnen we vast verklappen. Het boek beantwoordt veel vragen, maar roept ook meteen vragen op. Waarom wilde Iris bijvoorbeeld zo’n eerlijk boek schrijven? Voor wie? En wat vond ze van alle reacties? Deze en meer vragen beantwoordt ze aan Vogue.
Waarom wilde je dit boek graag schrijven?
“Ik wilde dit boek eigenlijk niet per se schrijven. Oorspronkelijk wilde ik het verhaal van mijn oma onderzoeken. Tijdens mijn tijd in Rusland deed ik veel research, maar ik had nooit verwacht dat mijn eigen ervaringen zo zouden overlappen met die van haar: hoe je als vijand wordt gezien.
Toen de oorlog begon en ik terugkwam in Nederland, wilden uitgevers een boek over Rusland in oorlogstijd. Maar ik wilde geen standaard correspondentenboek. Ik wilde mijn oma’s verhaal én mijn eigen verhaal vertellen. Toen Lebowski dat omarmde, wist ik: dit is het boek dat ik wil maken.”
Het boek heet Vrijuit. Hoe is die titel ontstaan?
“De titel moest de lading dekken van oorlog, censuur en repressie. Ik schreef de laatste zinnen van het boek: dat ik dankbaar ben dat ik weer vrijuit kan spreken. Mijn redacteur zei: dat is het. En ik dacht: ja, precies dat.”
Wat betekent vrijuit spreken en in vrijheid leven voor jou?
“Je beseft pas wat vrijheid is als je het hebt gemist. Onvrijheid kan ook zitten in geldstress of geen papieren hebben. Bij mij ging het om niet kunnen zeggen wat ik wilde. Als journalist wil je je uitspreken tegen onrecht. Als dat niet meer mag, zie je hoe kwetsbaar vrijheid is.
