ik-bezocht-almaty-fashion-week-en-zag-hoe-mode-in-centraal-azie-leeft-370804
©Anna Dodonova

Na jaren de modeweken in Parijs, Londen, Milaan, New York en Kopenhagen te hebben gevolgd, begon ik me af te vragen wat er eigenlijk buiten dat vertrouwde circuit gebeurt. Mode is tenslotte overal, niet alleen in de steden waar de camera’s standaard op gericht staan. Bovendien is er in het Oosten veel interessants aan de hand: zo stapte Kim Jones na zijn creatieve directeurschap bij Dior Men over naar Areal, het Chinese sublabel van Bosideng – een onverwachte zet, waarmee hij duidelijk maakt dat de toekomst van mode niet langer exclusief in het Westen ligt. Dus toen ik werd uitgenodigd voor Visa Fashion Week Almaty in Kazachstan, zei ik ja. Ik wilde ervaren hoe mode eruitziet buiten die bubbel. En wat het betekent in een land dat eeuwenlang het kruispunt was van culturen.

Kazachstan en de Zijderoute

Ik wist eerlijk gezegd weinig over Kazachstan. En wat ik wél wist, is iets wat het land zelf liever zou vergeten: de film die door Sacha Baron Cohen werd gemaakt – en die we hier maar niet bij naam zullen noemen. Daarmee besefte ik meteen hoe beperkt mijn beeld eigenlijk was. Terwijl het land ooit het kloppende hart vormde van de Zijderoute. Dit netwerk van handelsroutes verbond Azië met Europa, van China tot aan de Middellandse Zee. Eeuwenlang reisden over deze route niet alleen kamelen met rollen zijde, maar ook karavanen vol katoen, wol, juwelen en glaswerk. 

Via deze link meld je je aan bij ons nieuwe Instagram Channel Before it’s in Vogue

Kazachstan ligt precies in het midden van dat alles. Steden als Turkestan en Almaty waren plekken waar culturen letterlijk samenkwamen: Chinees zijde, Perzisch borduurwerk, Russische invloeden. En hoewel de Zijderoute al lang niet meer bestaat, voel ik die invloeden nog steeds wanneer ik aankom in Almaty. De stad is een mix van alles: Sovjetgebouwen naast kleurrijke bazaars, uiteenlopende gezichten van mensen en talen die worden gemengd.

Almaty als creatieve hub

Vandaag de dag probeert de Kazachse stad Almaty zich opnieuw te positioneren als het middelpunt van een netwerk – dit keer niet van handelsroutes, maar van creativiteit. Het is misschien niet de hoofdstad van het land, maar wel de stad “waar alles gebeurt”, laat ik me vertellen als ik aankom. Dat is ook te zien aan hoe Visa Fashion Week Almaty is ingestoken. Wat ooit begon als een lokaal initiatief, is de afgelopen jaren onder leiding van Bauyrzhan Shadibekov uitgegroeid tot een internationaal platform waar ontwerpers uit Kazachstan, Mongolië, Oezbekistan en Kirgizië samenkomen.

Shadibekov, die al jaren betrokken is bij de organisatie, ziet mode als een manier om het land opnieuw op de kaart te zetten. Niet door het Westen te kopiëren, maar door te laten zien hoe rijk en divers de regionale identiteit is. Het draait hem niet alleen om de shows, maar ook om het complete plaatje eromheen. Tijdens de modeweek worden er public talks georganiseerd en met de Next Designer Award probeert hij jonge ontwerpers letterlijk een toekomst te geven door hen een podium en begeleiding van gevestigde namen te bieden.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Bauyrzhan Shadibekov (@bauka_sh)

Mode als visitekaartje van de stad

Dat de shows slechts een onderdeel zijn van de modeweek, merk ik al op de eerste avond, wanneer ik Shadibekov ontmoet. Hij vertelt dat hij wil dat we niet alleen de mode zien, maar ook Almaty zelf leren kennen. En dat gebeurt ook: de organisatie zorgt ervoor dat we de stad écht beleven: van een rondleiding door het pas geopende Almaty Museum of Modern Art tot een tour langs de Green Bazaar, monumenten en een verborgen atelier. De modeweek is daarmee niet alleen een visitekaartje vóór Almaty, maar ook vàn de stad zelf. De manier waarop de organisatie de lokale cultuur, geschiedenis en gastvrijheid verweeft in het programma voelt doordacht.

Toch zijn er ook volop shows te zien. Die vinden plaats in The Ritz-Carlton, Almaty, waar je door de ramen uitkijkt op de besneeuwde bergtoppen rond de stad. De locatie zegt veel over de ambities van de organisatie: het moet professioneel aanvoelen, werelds, luxueus. In drie dagen tijd zie ik achttien Kazachstaanse ontwerpers en zes internationale gasten uit onder meer Oezbekistan, Armenië, Mongolië en de VAE. Omdat alles zich op één locatie afspeelt, is zelfs de streetstyle onderdeel van het schema: op vaste momenten trekken gasten naar buiten voor foto’s, waar de fotografen voor hun klaarstaan.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Erfgoed zonder verkleedpartij

Het thema van deze editie is Vertigo, “een gevoel van duizelingwekkende onderdompeling, waarin alles in elkaar overvloeit: mode, technologie, ruimte en emotie”. Het valt me tijdens het zien van de shows vooral op dat het hier niet draait om trends, maar eerder dat elke ontwerper een hele eigen identiteit heeft. Een goed voorbeeld hiervan is Zhalt Zhult (winnaar van de Next Designer Award). In haar collectie zie ik veel zachte, bijna kinderlijke vormen, zoals dekentjes, linten en pop-achtige volumes, die botsen met talisman-referenties en patronen die verwijzen naar mythische vrouwelijke figuren uit lokale verhalen. De kracht zit hem in de vertaling van erfgoed naar iets hedendaags zonder dat het een verkleedpartij wordt. 

Die balans tussen traditie en moderniteit beheerst ook ZhSaken, een van de gevestigde namen van Kazachstan. Ontwerper Saken Zhaksybayev staat bekend om het mixen van Kazachse klederdracht (denk aan geborduurde symbolen en gelaagde looks) met moderne silhouetten, zoals een leren funnel-neck jas, een ontwerp dat we nu veel zien – maar dan gecombineerd met een tas en maxi-rok met traditioneel borduurwerk.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

ZhSaken door Anna dodonova
©Anna Dodonova
ZhSaken

Michel & Amazonka

En dan is er ook nog het Mongoolse ontwerpduo Michel & Amazonka. Vroeger richtten de zussen hun blik vooral op Westerse mode, maar pas toen ze besloten om hun inspiratie van binnenuit te halen, vonden ze hun eigen stem. “From the inside, not from the outside”, zeggen ze zelf. Doordat de organisatie ons als groep veel samen laat optrekken, leer ik ze die week beter kennen. Wanneer je ze ontmoet, zou je bijna niet vermoeden dat achter hun verlegen glimlach zulke grootse ontwerpen schuilgaan. Toch gingen hun creaties vorig jaar de hele wereld over, toen zij de officiële Olympische uniformen van Mongolië ontwierpen voor de Spelen in Parijs. Hun ontwerpen, in wit en zachtgrijs met subtiele borduursels die verwijzen naar de deel (de traditionele Mongoolse jas), werden internationaal geprezen om hun elegantie en vakmanschap.

Tijdens Fashion Week Almaty tonen Michel & Amazonka een selectie van 24 ontwerpen: een zorgvuldig samengestelde reeks van couture-achtige stukken en draagbare items. Wat meteen opvalt, is het vakmanschap. Borduursels op kasjmier, appliqués op silhouetten en dromerige jurken.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

michel & Amazonka
©Nadi Artview
Michel & Amazonka

Jongere geluiden

Toch zijn er ook jongere, streetwear-achtige geluiden te horen, zoals van 29, het label van Aidana Aidarkul en Aigerim Abilda. De naam van het merk verwijst naar hun leeftijden toen ze begonnen. Hun esthetiek is rauw, met invloeden uit de streetwear en subculturen. Denk aan oversized pakken, nylon jassen en technische materialen.

Een ander jong merk dat ook speelt met techwear is Fuzzz. Grappig genoeg zag ik hun collectie niet op de catwalk, maar daarbuiten. Ze showden dit seizoen niet, maar de jongens van het merk doken wel overal op: in de lobby, bij de shows, bij de diners. En telkens in hun eigen ontwerpen; fleecevesten met cut-outs van kant, baggy cargobroeken en petten die kunnen worden opgevouwen. Hun kleding speelt met gorpcore en performancewear, maar wel met een modieus (en herkenbaar) randje.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by @fuzzz

Creatieve honger

Juist nu er in het Westen een gigantische stoelendans aan de gang is van creative directors, is het verfrissend om te zien dat mode hier wordt gevierd op basis van identiteit en erfgoed. In een wereld waarin nonchalance soms het hoogste goed lijkt, voelde deze week als een ode aan toewijding – aan makers die écht willen. Dat merk ik in de gesprekken die ik voerde, met ontwerpers, stylisten, jonge makers. Iedereen wil leren, verbinden, iets opbouwen. Het gaat niet om concurrentie, maar om community.  

Het doet me denken aan wat modefotograaf Peter Stigter ooit tegen me zei: dat hij afstudeershows het meest inspirerend vindt om te fotograferen, omdat er nog creativiteit en ziel in zit. En hoewel ik de ontwerpers hier absoluut niet te kort wil doen, herken ik hier precies dat gevoel. Geen vermoeidheid, geen cynisme, maar een creatieve honger die aanstekelijk werkt. Wanneer ik terugkeer naar huis, denk ik aan wat ik in Almaty heb gezien: dat mode niet alleen draait om trends of namen, maar ook om plezier en ambitie. En dat er nog veel en veel meer te ontdekken valt buiten de westerse bubbel.