Ook af en toe de behoefte te ontsnappen aan het moederschap?

Eline Cordie is freelance journalist en scenarioschrijver. Momenteel werkt ze aan meerdere projecten, waaronder een tv-serie en een speelfilm. Ze woont in Amsterdam-Noord met haar gezin. Voor Vogue.nl ontleedt ze verschillende media. Dit keer duikt ze in het soms even willen ontsnappen aan het moederschap en wat dat met je kan doen als jonge moeder.

Even ontsnappen aan het moederschap

Toen mijn dochter zes maanden oud was deed een uitzonderlijke kans zich voor. Een buitenkans, zo je wil. Mijn man en ik werden uitgenodigd voor een bruiloft. En niet zomaar een, maar een luxueus meerdaags trouwevenement in Toscane. Dit zou betekenen dat we, reisdagen meegerekend, een week van huis zouden zijn.

Een deel van mij stond bij wijze van spreken al met mijn rolkoffer aan de hand in de gang. Het andere deel twijfelde. Was het wel verantwoord om mijn baby een week ‘achter’ te laten? Ik was net gestopt met borstvoeding geven, dus dat zou verder geen problemen op moeten leveren. Onze dochter zou bij familie kunnen logeren. En bovenal voelde ik, na zes maanden spuitluiers verschonen, rompertjes in de Biotex weken, flesjes steriliseren, Nijntje voorlezen en ‘bijtring zonder BPA’ googelen een gigantische behoefte om te ontsnappen. Weg van het zorgen, weg van me 24/7, 7 dagen per week verantwoordelijk voelen, van het gevoel altijd ‘aan’ te moeten staan. Me even geen moeder voelen, maar mezelf.

Oordelen van andere moeders

In mijn onzekere staat besloot ik iets zeer onverstandigs te doen: ik raadpleegde een online moederforum, ook wel bekend als het voorportaal van de hel. Als ik kersverse moeders één advies mag geven: doe dit nooit. Op een onschuldige vraag van een andere moeder of het oké was om een weekendje weg te gaan zonder je baby, volgden tientallen reacties. Sommigen ronduit veroordelend (“weet je wel dat je je kind voor het leven traumatiseert?!”), anderen meer passief-agressief (“ik zou het zelf nooooooit doen maar iedereen is anders” *knipoog emoji).

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Een schuldgevoel nestelde zich in mijn buik. Was ik echt zo’n monster, zo’n slechte moeder? Alleen omdat ik behoefte had aan wat tijd voor mezelf? Heel even wilde ontsnappen aan het moederschap? Godzijdank kwam ik snel bij zinnen. Ik klapte mijn laptop dicht en niet lang daarna dreef ik gelukzalig op een luchtbed in een Toscaans zwembad met een Aperol Spritz in de hand. Uiteraard miste ik mijn dochter. Maar toen ik haar bij thuiskomst zowat doodknuffelde wist ik dat ik er goed aan had gedaan. Zij was een week lang vertroeteld, wij hadden ons uitstekend vermaakt. En mijn batterij als moeder was weer opgeladen. Kortom, iedereen blij. Maar de oordelen van de moeders op dat forum zijn me altijd bijgebleven. Het was de eerste keer dat ik me bewust werd van een hardnekkig taboe. Namelijk dat op moeders die openlijk toegeven af en toe te willen ontsnappen aan het moederschap. Al is het maar voor een weekend, of een week.

Taboedoorbrekend

Dit taboe wordt steeds vaker belicht door met name vrouwelijke makers. In bijvoorbeeld de tv-serie Fleishman is in Trouble (Disney+, gebaseerd op de gelijknamige roman van Taffy Brodesser-Akner) vertolkt actrice Claire Danes de rol van Rachel, een chronisch overwerkte en uitgeputte moeder die schijnbaar van de ene op de andere dag verdwijnt en haar telefoon niet meer opneemt. Ook de film The Lost Daughter (Netflix) gaat over Leda (gespeeld door Olivia Colman), die probeert in het reine te komen met een beslissing die ze als jonge moeder maakte, namelijk om haar kinderen tijdelijk achter te laten. Taboedoorbrekend, zeker. Maar je kunt je afvragen of het zo ver was gekomen met de hoofdpersonages in zowel Fleishman is in Trouble als The Lost Daughter, als ze minder op hun bord hadden gehad, meer hulp hadden gekregen en minder hadden moeten opboksen tegen ongelijkheid.

In haar boek Al die liefde en woede (2023) omschrijft schrijver Ianthe Mosselman de overweldigende liefde die ze voelt voor haar pasgeboren zoon. Maar ook de overweldigende woede, die maar niet weggaat. Deels gaat deze woede over de ongelijkheid tussen haar vriend en haarzelf. Tegen LINDA zei Mosselman daarover: “Ik gaf borstvoeding en had verlof, hij had een eigen bedrijf dus moest vrij snel weer aan het werk. Dan sluipt die ongelijkheid er snel in, zelfs als je dat niet wil. Maar ik dacht: hallo, dit hebben we toch niet afgesproken? Onze samenleving heeft nog best conservatieve ideeën over moederschap. Een goede moeder wordt niet boos, heeft geduld, zet haar carrière en ambities opzij voor haar kind. Maar ik wilde juist werken en veel blijven doen.”

Shit sandwich

Er is al veel gezegd en geschreven over de onmogelijke spagaat waarin Nederlandse moeders zich bevinden. Een shit sandwich belegd met de combinatie betaald werk en zorg (mede door de onbetaalbare kinderopvang), de mentale last (oftewel de vele onzichtbare taken die vrouwen veel vaker op zich nemen dan mannen) en de eerder genoemde conservatieve maatschappelijke ideeën over het moederschap.

Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat meer dan tachtig procent van de Nederlanders vindt dat de ideale werkweek voor een moeder niet meer dan drie dagen is. Dit plus het helaas nog breed gedragen, achterhaalde idee dat alleen betaald werk geldt als écht werk maakt dat veel Nederlandse vrouwen op hun tandvlees lopen. Wij zijn blijkbaar een land waarin zoiets lulligs als zo nu en dan een weekendje weg zonder kind je al een ontaarde moeder maakt. Bovenal is het in Nederland als moeder nooit goed. Als je te veel werkt, vindt men het zielig voor de kinderen, als je in hun ogen te weinig werkt, word je weggezet als ‘deeltijd prinsesje’ (mag deze term alsjeblieft voorgoed de prullenbak in?). You’re damned if you do and damned if you don’t. Vind je het gek dat we doodmoe zijn?

Gun jezelf (en elkaar) wat me-time

Mocht je nu het idee krijgen dat ik het moederschap beschouw als niets dan kommer en kwel, dat is absoluut niet zo. Waar ik voor pleit is nuance. Hoe mooi en waardevol ik het moederschap ook ervaar, ik vind het niet altijd leuk. Soms is het zwaar en een sleur. Maar goed, wat in dit leven is alleen maar leuk? We verwachten van onszelf ook niet dat we non-stop werken voor een werkgever zonder pauzes of weekenden, dus waarom zouden we dat wel moeten doen als moeder?

De behoefte om af en toe te ontsnappen aan het moederschap is compleet normaal, en niets om je schuldig over te voelen. Sterker nog, het nemen van een welverdiende break op z’n tijd is mijns inziens een essentieel onderdeel van zelfzorg. En het hoeft echt geen extravagant weekend weg te zijn, want ik ben me ervan bewust dat dat niet voor iedereen een optie is. Al is het maar een uurtje hier en daar om iets te doen voor jezelf. Dagdromen, een dutje doen, een boek lezen, een serie bingen. En niet omdat je daarna weer beter voor anderen kunt zorgen, zoals je vaak hoort. Maar gewoon, voor jezelf. Als moeder, maar vooral als mens.