waarom-we-het-anno-2023-nog-steeds-over-de-loonkloof-moeten-hebben-274865
©Kate Davis, Vogue Nederland, november 2023

Jaarlijks staat 14 november in het teken van Equal Pay Day, de dag waarop (extra) aandacht gevraagd wordt voor de loonkloof tussen mannen en vrouwen. Vanaf deze dag werken vrouwen symbolisch voor niets gedurende de rest van het jaar. Shocking? Jazeker. Maar helaas nog altijd de realiteit, zelfs in een land als Nederland waarin we gelijkheid beschouwen als een van onze belangrijkste waarden. Hoe is het mogelijk dat het anno 2023 nog niet gelukt is om de loonkloof in Nederland te dichten? En wat kun je doen om jouw eigen situatie te verbeteren? We vroegen het aan Puck Landewé, financieel expert en oprichter van Elfin, het financiële platform voor en door vrouwen.

Equal Pay Day

Het is 2023, en nog steeds trekken vrouwen financieel aan het kortste eind. “Vrouwen hebben 25 procent meer kans om in armoede te belanden dan mannen. Ook hebben vrouwen gemiddeld 40 procent minder pensioen terwijl we jaren langer leven en dus langer geld nodig hebben”, zegt Landewé, die vervolgens vertelt dat de loonkloof in Nederland diep zit. “Er wordt anders gekeken naar mannen dan naar vrouwen. In beroepen waar veel vrouwen werken liggen de lonen lager, en er is nog steeds een scheve verdeling van zorgtaken binnen gezinnen. Er zijn stappen gezet, maar we zijn er nog lang niet.”

Op Equal Pay Day is er extra aandacht voor gelijke beloning. Enorm belangrijk, niet alleen voor het individu, de vrouw, maar ook voor de maatschappij. “Los van dat armoede de maatschappij veel geld kost, zorgt te weinig geld voor enorm veel stress. Het gaat dus verder dan de loonstrook – het gaat over gezondheid en over wat voor een wereld we willen creëren”, aldus Landewé.

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Dat het uiterst pijnlijk is dat deze dag nog nodig is, staat buiten kijf. Maar zoals dat altijd gaat met verandering, is het doorbreken van oude, hardnekkige patronen een langzaam proces. “Mannen krijgen, zelfs in dezelfde beroepen en met dezelfde ervaring, meer salaris dan vrouwen. Vaak wordt dit verweten aan de onderhandelskills van vrouwen. Het is zo dat mannen vaker en assertiever onderhandelen, maar het is van de zotte dat bedrijven niet waarborgen dat eerlijke beloning op basis van resultaat wordt gegeven, maar dat dit afhangt van hoe assertief en extravert iemand is. De loonkloof is een systematisch probleem waar we voor moeten blijven opstaan en ons hard voor moeten maken.”

Loonkloof in Nederland dichten

Het is volgens Landewé geen wonder dat de loonkloof in Nederland nog niet gedicht is. “Uit onderzoek blijkt dat een op de drie Nederlanders vindt dat vrouwen geschikter zijn om voor de kinderen te zorgen, en die percentages zijn de afgelopen twintig jaar niet veranderd. Het zijn wel vaker mannen dan vrouwen die dat vinden. Dit soort hopeloze dinosaurusideeën helpen natuurlijk niet bij het dichten van de loonkloof.”

Naast het feit dat meer vrouwen parttime werken dan mannen, is de loonkloof ook te verklaren door het soort beroepen dat zij uitoefenen. Zo legt Landewé uit: “Mannen werken vaker voltijd (maar laten we alsjeblieft ook het gesprek van betaald versus onbetaald werk veranderen, want vrouwen gaan vaak minder werken na het krijgen van kinderen, maar verrichten significant meer onbetaald werk in het huishouden en als mantelzorgers), en ze hebben vaker type banen in type sectoren waar beter betaald wordt. Denk aan leidinggevende functies en banen in de financiële industrie. In de zorg en het onderwijs, waar veel vrouwen werken, is het gebruikelijker om parttime te werken en zijn de salarissen ook lager.”

Hoe zouden we de loonkloof in Nederland kunnen dichten? Landewé pleit voor meer transparantie binnen bedrijven waarbij bedrijven inzicht moeten geven in de lonen. “Je hoort wel van vrouwen dat ze in actie komen als ze terloops horen wat hun mannelijke collega verdient, maar dit is te laat”, zegt ze. “Als bedrijven inzichtelijk zouden maken welke beloning bij welke output hoort, kunnen we flinke stappen maken. Daarnaast zouden we er meer over moeten praten. Vrouwen met elkaar, maar ook met mannelijke collega’s.” Er is hoop, want het is de vrouwen in de voetbalwereld inmiddels gelukt.

Succesvol onderhandelen

De loonkloof in Nederland wordt niet zomaar op magische wijze gedicht, dus is het belangrijk dat je als vrouw je eigen situatie zoveel mogelijk probeert te verbeteren. Landewé: “Ga niet wachten tot het bedrijf waar je werkt wakker wordt, maar neem de touwtjes in eigen handen. Praat over je salaris met je collega’s en/of vriendinnen. Door met elkaar te delen wat we verdienen, ontdekken we veel over wat eerlijke beloning is. Daarnaast: ga onderhandelen. Vrouwen zijn vaker bescheiden en afwachtend, maar onderhandelen loont. Wacht niet tot dat jaarlijkse gesprek, maar blijf het hele jaar het gesprek aan gaan met je leidinggevende.” Landewé noemt drie tips om je onderhandeling succesvol te laten verlopen:

1. “Zie onderhandelen als het opbouwen van een relatie, in plaats van als een moeilijk conflict. Op het moment dat jij voor jezelf opstaat en onderhandelt wat je waard bent, laat je daarmee zien dat je leidinggevende een sterke persoonlijkheid in het team heeft die je wel om een boodschap kunt sturen.”

2. “Onderhandelen gaat om een win-winsituatie creëren. Leef je in in de ander. Hoe helpt jouw inzet, jouw expertise en jouw skills het bedrijf waar je werkt beter te worden? Dit vergt dat je goed luistert, en laten we daar als vrouwen nou net erg goed in zijn.”

3. “Ga oefenen! Als je onderhandelen spannend vindt, oefen dan met een vriend(in) of een partner. Word comfortabel met het bedrag noemen dat je wil, met de juiste argumenten opsommen en laat je gesprekspartner je vragen stellen en tegenargumenten bedenken die je leidinggevende ook op tafel zou kunnen gooien.”

Puck Landewé (36) studeerde mode en werkte als brand publishing expert voor grote bedrijven voordat ze haar eigen bedrijf Elfin startte. Op het moment dat ze begon met beleggen, realiseerde ze zich dat de financiële wereld voor en door mannen is gecreëerd. Dat kan beter én inclusiever. Elfin is het financiële platform voor en door vrouwen. Bij Elfin krijg je een persoonlijk stappenplan voor financiële onafhankelijkheid. Van salaris onderhandelen, starten met beleggen tot iets doen voor je pensioen: Elfin helpt je.