Onderstaande tekst is gepubliceerd in het voorjaar van 2024. In het kader van Internationale Vrouwendag én omdat het nog steeds relevant is, heeft de Vogue-redactie het herplaatst.
“Vrouwen kunnen niet beide verwachten”, zei het Britse parlementslid Miriam Cates eind februari 2023 over het hebben van een carrière en tijd doorbrengen met kinderen. Haar opmerkingen leidden tot verontwaardiging op social media. Volgens Cates waren haar woorden uit hun verband gerukt. Wat ze ook zei en hoe ze het ook bedoelde, Cates is niet de enige die moeders woedend maakte door stelling in te nemen in ‘de vraag die vrijwel nooit aan vaders wordt gesteld.’ De kwestie hoe vrouwen carrière en moederschap kunnen combineren roept áltijd emoties op. Het impliceert namelijk dat we, door allebei te willen, op een of andere manier te veel verwachten. En, moeten we hier anno nu echt nog over debatteren?
Carrière en moederschap
De commotie speelde opnieuw na het aftreden van Jacinda Ardern. Het bericht werd door BBC gekopt met: ‘Jacinda Ardern neemt ontslag: kunnen vrouwen het echt allemaal hebben?’ Deze titel werd beschuldigd van seksisme. Het idee om alles te willen – wanneer ‘alles’ gewoon een kind en een baan betekent, maar zo wordt geformuleerd dat het vrouwelijke hebzucht suggereert – is niet nieuw.
Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.
Het debat over moederschap, kinderopvang en werk blijft actueel. Het leidt de aandacht af van belangrijkere discussies over discriminatie, ouderschapsverlof, gelijke beloning en kinderdagverblijfkosten. In plaats van in te gaan op het idee dat vrouwen te veel verwachten door zich voort te planten en carrière te maken, wordt zelden een diepgaande discussie gevoerd over wat er écht kan worden gedaan. Het is dan ook niet gek dat veel vrouwen boos worden wanneer steeds weer dezelfde vermoeiende ideeën naar voren komen.
Afleidende vragen
Om fair te zijn tegenover Cates, zelf een werkende moeder, heeft ze wél enkele ideeën over hoe dingen eerlijker kunnen worden gemaakt. Of je het daar nu mee eens bent of niet. In een verklaring schrijft ze: ‘Ik weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het is kinderen te hebben, voor ze te zorgen én werk en gezin in evenwicht te houden. Het is té moeilijk om nu moeder te zijn in het Verenigd Koninkrijk.’ Ze heeft gelijk. Met het op één na duurste kinderopvangsysteem ter wereld en een regering die niet geneigd is er radicaal iets aan te doen, is ’te moeilijk’ een understatement. Ouders hebben er genoeg van. En dat geldt ook voor vaders. Die komen in dit debat nauwelijks voor. Niemand heeft het ooit over carrièremannen of werkende vaders.
Daarom is het tijd de vragen ‘kunnen vrouwen het allebei doen?’ en ‘kunnen vrouwen echt alles hebben?’ weg te gooien en daarna in brand te steken. In andere landen wordt het feit dat moeders buitenshuis werken als een gegeven beschouwd en bestaan er systemen om dat makkelijker te maken. De Britse (en Nederlandse) samenleving daarentegen komt niet verder: zij blijft zich afvragen of vrouwen überhaupt moeten werken in plaats van zich in te zetten voor echte veranderingen die het leven van gezinnen gemakkelijker kunnen maken. De vraag is een oppervlakkige afleiding. Feit is dat veel vrouwen al ‘alles doen’. Wat ze nodig hebben is hulp, geen reminder dat het combineren van carrière en moederschap een zoektocht is die hen ongelukkig maakt.
Dalend geboortecijfer
Dit alles gebeurt tegen de achtergrond van een dalend geboortecijfer – waarover veel paniekzaaierij bestaat. De gemiddelde leeftijd van een eerste moeder in Engeland en Wales is de 30 gepasseerd en in Nederland is de gemiddelde leeftijd 30,3 (ook anno 2025, red.). Verschillende politici, beleidsmakers en academici denken na over hoe dit te verhelpen. En dat zijn meestal mannen.
Ik denk dat zij er goed aan zouden doen om te kijken naar de toon van het gesprek over moederschap en werk, waardoor zij die overwegen een kind te krijgen pessimistisch en angstig zijn over de ‘moederstraf’ die zij waarschijnlijk moeten betalen als het op hun carrière aankomt. Het is niet bepaald bemoedigend wanneer mensen vertellen hoe moeilijk het is en hoe weinig steun je zult krijgen. Wil niet zeggen dat we jonge vrouwen moeten voorliegen; maar we moeten ze ook niet afschrikken.
