Obsessie met de partner van je ex? Je bent niet de enige

Het volgende artikel bevat kleine spoilers voor de Netflix-serie Too Much.

Iedereen die ooit een relatie heeft gehad, heeft wel een Wendy Jones gekend. Iemand die zo intens in je hoofd leeft en ademt dat ze bijna een deel van je lijkt te zijn. Je weet veel te veel over die persoon: van de pilatesstudio waar ze vaak komt tot de namen van haar broers en zussen en het Griekse eiland dat ze vijf jaar geleden bezocht. Je verafschuwt haar. Je aanbidt haar. Je bent hopeloos verslaafd aan haar. Dit is waarom je een obsessie kunt ontwikkelen voor de partner van je ex.

Obsessie met de nieuwe partner van een ex

Een obsessie klinkt wat overdreven, maar de nieuwe Netflix-serie Too Much van Lena Dunham laat dit toch zien. Hierin speelt Emily Ratajkowski de rol van Wendy Jones. Ze is de nieuwe vriendin van Zev (Michael Zegen), de ex van hoofdpersoon Jessica (Meg Stalter). Elke aflevering opent met een voice-over die haar rechtstreeks aanspreekt en de fixatie duidelijk maakt. “Lieve Wendy Jones”, zegt Jessica, voordat ze verschillende monologen loslaat over haar nieuwe leven in Londen, waar ze naartoe is verhuisd op zoek naar een nieuwe start nadat haar relatie van zeven jaar met Zev op de klippen liep.

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Wat volgt in de 10-delige serie zijn verschillende social media deep dives en emotionele uitbarstingen die de greep illustreren die Wendy heeft op Jessica’s ziel en geest. Ze kan aan weinig anders denken en op een gegeven moment doet ze alsof ze een hele film kijkt met de man met wie ze net is gaan daten terwijl ze stiekem door Wendy’s Instagram scrollt. Het helpt niet dat Wendy een influencer is, waardoor Jessica eindeloze hoeveelheden informatie en content krijgt om over uit te huilen.

Deze gevoelens reduceren tot jaloezie zou kortzichtig zijn. Het is niet zo dat Jessica per se terug wil naar Zev. Het is zelfs niet zo dat ze meer op Wendy wil lijken. De fixaties die we hebben op de nieuwe partner van een ex gaan veel dieper dan dat.

Obsessie

Ook ik maak me hieraan schuldig. Telkens als een ex van mij met iemand nieuw uitging, zag ik dat als een uitnodiging om geobsedeerd te raken. Alsof de nieuwe partner een leeg whiteboard was waarop ik al mijn ergste onzekerheden kon projecteren. Meestal begin ik, tegen beter weten in, met haar uiterlijk te analyseren.

Zodra we die basis hebben besproken, zijn er nog eindeloos veel andere terreinen om te verkennen. Zoals wat voor werk ze doet, of haar vrienden haar zouden omschrijven als “edgy” of “goofy” (altijd edgy). En God sta ons bij als ze Frans is. Een alomtegenwoordige vrouwelijke angst waar Too Much fantastisch mee speelt; de ex-vriendin van Jessica’s nieuwe liefdesinteresse Felix komt uit Parijs en wordt gespeeld door Adèle Exarchopoulos.

Tijdperk van sociale media

Het is gevaarlijk makkelijk om aan deze informatie te komen dankzij sociale media, waar we allemaal toegang hebben gekregen tot elkaars leven. Meestal heb je alleen een voornaam nodig als toegangsbewijs. Binnen enkele seconden kun je doelloos ronddwalen in iemands online psyche, op zoek naar aanwijzingen en sporen van wie ze is. Soms geeft het ontdekken van al die informatie me een vreselijk gevoel over mezelf. Alsof het alles benadrukt waarvan ik stiekem al dacht dat ik het miste. Maar op andere momenten voelt het bijna stimulerend. Alsof ik het nodig heb om verder te kunnen met mijn dag, zodat ik weer energie krijg en mezelf beter begrijp.

Ooit hield een ex bewust de identiteit van zijn nieuwe vriendin achter, in een poging mij (en waarschijnlijk ook haar) te beschermen, wetende dat ik zou afglijden in waanzin. Dat maakte het natuurlijk alleen maar erger. Ik betrapte mezelf erop dat ik hem, en iedereen die ik kende, hysterisch smeekte om haar naam, alsof mijn hele gevoel van eigenwaarde ervan afhing.

Eindeloos vergelijken

Niets van dit alles is goed. Het is ook niet echt verstandig. Maar zoals Dunhams show laat zien, komt een obsessie met de partner van je ex verrassend vaak voor. “Mijn ex van zeven jaar ging drie maanden nadat we uit elkaar gingen daten met iemand met wie ik op school heb gezeten, en ik kon het maar niet loslaten”, zegt Harriet*, 30. “Ik kwam ze tegen terwijl ze elkaars hand vasthielden. Mijn hand hield hij nooit in het openbaar vast. De twee weken die volgden stonden voor mij volledig in het teken van die interactie. Waarom doet hij dat wel bij haar? Zijn haar handen beter dan die van mij? Heeft ze lange nagels? Draagt ze ringen? Het maakte me gek.”

We plaatsen deze mensen op een voetstuk. Vaak zelfs een veel hoger voetstuk dan waar we onze ex ooit op hebben gezet. Meestal is het een voortdurende afwisseling tussen haat en aanbidding, intense gevoelens die gebaseerd zijn op weinig anders dan onze verbeelding. Iedereen weet tenslotte dat sociale media geen accurate weergave van een persoon geven. En toch vinden we in dit alles een soort transcendente betekenis.

Identiteitsgevoel en vrouwenhaat

“Een relatiebreuk beëindigt niet alleen een relatie, maar verstoort vaak ook ons gevoel van identiteit”, legt psycholoog Dr. Rina Bajaj uit. “Dat geldt vooral als je een angstige hechtingsstijl hebt, waarbij het verlies van verbondenheid voelt als een bedreiging. Dus wanneer je ex verdergaat, gaan je hersenen op zoek naar antwoorden, geruststelling of controle.” De drang om te vergelijken is ook heel menselijk, zeker in deze context. “Maar dankzij het internet kan dat snel omslaan in: ‘ze is mooier’, ‘succesvoller’ – en dan rouw je niet alleen om de relatie, maar begin je ook te twijfelen aan je eigen waarde.”

Het is makkelijk te begrijpen waarom vrouwen hier meer last van hebben. Het idee van een ‘vervanger’ in je hoofd, tegen wie je je voortdurend afzet, is een recept voor psychologische rampspoed. “Je hersenen kunnen vervallen in het patroon van ‘zij heeft gewonnen, ik heb verloren’, alsof liefde een soort eliminatieronde van een realityshow is”, legt Dr. Bajaj uit. “Geïnternaliseerde vrouwenhaat leert vrouwen om elkaar als bedreiging te zien in plaats van als bondgenoot. Het vertelt je dat je waarde afhangt van gekozen worden. En zelfs als je dat niet bewust gelooft, kan dat patroon op sluipende wijze zichtbaar worden – in vergelijkingen, afgunst of schaamte.”

Dit blijft ook niet altijd beperkt tot de nieuwe partner van een ex. “Ik bekeek stiekem oude video’s op de laptop van mijn vriend, van hem en zijn ex toen ze samen een jaar door Australië reisden”, zegt Michelle*, 32. “Ik probeerde te analyseren of zij meer ‘verliefd’ leken dan mijn vriend en ik.” Dit gebeurde vijf jaar geleden. “Maar ik kan al die momenten in de video’s nog steeds woord voor woord afspelen in mijn hoofd. Ik herinner me hun jaar samen in het buitenland waarschijnlijk beter dan zijzelf.”

Wat te doen?

Een obsessie met de partner van je ex komt dus vaker voor dan we denken. Maar goed nieuws: we kunnen allemaal ontsnappen aan die valkuil. De eerste stap is erkennen dat het een probleem aan het worden is, en jezelf wat mededogen tonen. Want de kans is groot dat veel meer mensen dit doen dan ze toegeven. “Praat tegen jezelf zoals je tegen een vriend(in) zou praten die net een relatiebreuk doormaakt”, suggereert Dr. Bajaj. “Wees vriendelijk. Wees eerlijk. En richt tot slot de schijnwerpers weer op jezelf. Wat maakt jou blij? Wat heb je de laatste tijd verwaarloosd? Stop die energie in het worden van de volgende versie van jezelf, niet in het overanalyseren van iemand anders. Het doel is niet om de pijn of vergelijking uit te wissen, maar om je er niet langer door te laten definiëren.”

Ontvolgen, dempen of blokkeren kunnen ook nuttige hulpmiddelen zijn. Niemand van ons zou elke dag wakker moeten worden met de nieuwe partner van een ex in het hoofd. Maar als je er toch mee blijft worstelen, probeer dan vrede te vinden in de gedachte dat je niet alleen bent. Want voor zover jij weet, is die nieuwe partner misschien wel net zo geobsedeerd door jou.

* Sommige namen zijn veranderd om de identiteit van de geïnterviewden te beschermen.

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd door Vogue US.

LIEFDE & RELATIE NETFLIX

Je fixeren op de nieuwe partner van je ex kan verslavend zijn