is-er-iets-te-doen-aan-de-ick-356602
©Getty Images

Als je veel tijd doorbrengt op sociale media, naar programma’s zoals Love Island kijkt of momenteel aan het daten bent, ben je je waarschijnlijk wel bewust van het concept de ick. Dat plotselinge gevoel van afkeer van een persoon met wie je afspreekt kan uit het niets komen en, onverklaarbaar, wordt het meestal veroorzaakt door iets totaal onbelangrijks.

De ick

Hier zijn een paar van de vele icks die ik onlangs ben tegengekomen op TikTok: De wave doen bij een honkbalwedstrijd. Over een plas huppelen. IJs proeven van een klein lepeltje. Een grasmaaier starten. Uit een stoeltjeslift stappen. Rennen voor een bus. Een babystemmetje gebruiken terwijl je een hond aait. “Whoopsie” zeggen.

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Ja, al deze dingen zijn volkomen normaal. En ja, ieder van ons heeft wel eens een van deze dingen gedaan of zal dat waarschijnlijk ooit doen. Maar dat is het probleem met de ick: Het komt gewoon uit het niets. Zoals Morgan zegt in Nobody Wants This: “Je kunt de ick niet bestrijden.”

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Netflix Queue (@netflixqueue)

Of… kan dat wel? Conceptueel gezien lijkt de ick misschien onnozel en zelfs gemeen, maar experts zeggen dat er meer achter zit dan je op het eerste gezicht zou denken. Hieronder een blik op de psychologie achter de ick en wat je moet doen als je er last van hebt.

Wat is het?

De ick kan het best worden omschreven als een plotselinge, interne vibe-shift; het is het moment waarop je verlangen naar een potentiële minnaar verdampt en snel wordt vervangen door totale walging. Het is ook niet zomaar een klein steekje, het is een krimp over je hele lichaam. “Het gevoel is echt en moeilijk van je af te schudden”, zegt Matt Hussey, therapeut in Londen.

Hoewel de ick zeker kan worden veroorzaakt door iets smerigs, zoals het niet genoeg verschonen van je lakens of vette handen aan je broek vegen, is de aanleiding meestal relatief onschuldig: het dragen van een bepaald soort schoen, het verkeerd uitspreken van een woord, te hard zuchten. “Om iets een ick te kunnen noemen, moet het een ‘normale’ gebeurtenis zijn waar andere mensen niet op reageren”, zegt Sofie Roos, seksuologe en relatietherapeute uit Stockholm

Een slechte adem of lichaamsgeur is bijvoorbeeld niet echt een ick, bijna iedereen heeft daar een afkeer van. Een echte ick is veel subjectiever. “Het is een persoonlijke microafkeer waar de meeste mensen zich niet druk om maken”, zegt Roos.

Toch komt dit fenomeen verrassend vaak voor: 64% van de mensen geeft aan het wel eens gevoeld te hebben, waarbij vrouwen het vaker ervaren dan mannen.

Tekenen dat je de ick hebt

Als je de ick hebt, weet je waarschijnlijk dat je de ick hebt. Het is meestal vrij moeilijk te negeren. “Het is een ‘ugh’ over je hele lichaam, soms subtiel, soms overweldigend”, zegt Hussey. “Je voelt je verlangen wegvloeien als een lekke band. Lichamelijke affectie voelt plotseling moeizaam. Je krimpt ineen als iemand je aanraakt. Je begint hun appjes te vrezen. Van kleine dingen die je vroeger lief vond, krijg je nu kippenvel.”

Naast afkeer op het niveau van je onderbuik, kun je ook een gevoel van schaamte krijgen: “Je voelt je schuldig omdat ze technisch gezien niets verkeerd hebben gedaan”, zegt Ronald Hoang, klinisch counselor en psychotherapeut uit Sydney.

Een korte geschiedenis van de ick

De ick lijkt misschien een moderne term, maar de oorsprong ervan gaat terug tot een aantal echt ick-waardige momenten in oude tv-series. In een aflevering van Friends uit 1995, getiteld “The Ick Factor”, gaat Monica onbedoeld op date met een middelbare scholier (heel erg icky). En in een aflevering van Ally McBeal uit 1998 begint Ally — begrijpelijk — “de ick te voelen” wanneer haar baas haar mee uit vraagt.

Tegen 2004 kreeg de ick iets meer van zijn hedendaagse nuance: In een aflevering van Sex and the City in seizoen 6 (ook getiteld “The Ick Factor”) kan Carrie niet beslissen of Aleksandr Petrovsky’s poëzielezen en pianospelen romantisch of afstotelijk zijn.

In 2017 maakte het moderne publiek kennis met de ick toen Love Island-deelneemster Olivia Attwood verkondigde dat mede-deelneemster Sam Gowland een “aardige vent” was die haar toch “de ick” gaf. Vanaf dat moment was een TikTok-trend geboren.

De psychologie achter de ick

In de kern is ick vaak een beschermende reactie. Het is alleen niet altijd duidelijk waartegen het ons precies beschermt. Maar zoals met al het mysterieuze menselijke gedrag, hebben deskundigen genoeg theorieën.

Op biologisch niveau “is het soms een evolutionaire reactie op walging”, zegt Hussey. “Walging is geëvolueerd om ons te beschermen tegen ziektes en in relaties kan het een signaal zijn wanneer iemand zich op een onderbuikniveau onverenigbaar voelt.” Met andere woorden, de ick kan dienen als een onbewust detectiesysteem: Je intuïtie weet dat er iets niet klopt aan deze persoon, dus fixeren je hersenen zich op een schijnbaar onschuldige eigenschap om alarm te slaan.

Het is ook mogelijk dat de ick te maken heeft met hechtingsstijlen. “Mensen die zich niet goed kunnen hechten, kunnen de ick vaker ervaren, omdat ze onbewust mensen wegduwen als er emotionele intimiteit groeit”, zegt Hoang.

Een recent onderzoek lijkt dit te bevestigen en gaat zelfs zo ver dat het de ick in verband brengt met rigide persoonlijkheidskenmerken zoals narcisme en perfectionisme. “Mensen die anderen, en dus vaak zichzelf, aan geïdealiseerde normen houden, zijn eerder geneigd om de ick te krijgen”, merkt Hussey op. “Het is een manier om onbewust angst te beheersen of controle uit te oefenen. Wat op kieskeurigheid lijkt, kan een verkapte emotionele zelfbescherming zijn.”

Gender- en cultuurnormen kunnen ook een rol spelen, zeker in het tijdperk van overdreven social media-feeds. “We daten in een swipe-linkseconomie, waarin mensen worden gereduceerd tot profielen en soundbites”, zegt Hussey. “Dat vervlakt nuance en maakt het makkelijker om iemand te dumpen vanwege één ongemakkelijk moment, in plaats van te blijven zitten met ambivalentie. De ick betekent niet altijd dat iemand niet de juiste persoon is — soms betekent het: deze persoon raakt iets in mij waar ik niet goed mee weet om te gaan.”

Wanneer de ick eigenlijk een red flag is

Maar soms zit de ick niet zo diep. Ik vind fedoras (een donkere hoed) bijvoorbeeld erg lelijk en gênant en wil echt niet daten met iemand die er een draagt, zelfs niet ironisch. Hoang zegt dat dat klopt: “De ick kan gewoon een kwestie van persoonlijke smaak zijn, niet van psychologische bedrading.”

Afgezien van persoonlijke voorkeuren kan de ick ook een verkapte red flag zijn. “Soms is het je lichaam dat een grens registreert die je hersenen nog niet hebben verwerkt”, zegt Hussey. Hussey voegt eraan toe dat een ick meestal gebaseerd is op esthetiek, maniertjes of persoonlijkheidskenmerken, terwijl een red flag geworteld is in waarden, moraal of gedrag.

Bijvoorbeeld, minachtend praten over een ex, tegenwerken tijdens een ruzie of het onvermogen om excuses aan te bieden zijn red flags omdat ze wijzen op diepere problemen zoals een gebrek aan empathie, agressie, emotionele onvolwassenheid, aanspraak of manipulatief gedrag. “Dit zijn gedragspatronen, niet zomaar vreemde momenten”, zegt Hussey. “Ze weerspiegelen wat psychologen slechte conflicttolerantie zouden noemen. Het zijn niet zomaar slechte gewoontes; het zijn tekenen dat een relatie misschien niet veilig of duurzaam is op de lange termijn.”

Als je twijfelt, zegt Hoang, vraag jezelf dan af: “Is dit gewoon een kwestie van smaak, of weerspiegelt het iets dat echt onverenigbaar is met wie ik ben?”

Kun je terugkomen van de ick?

Als je diep van binnen weet dat je ick belachelijk is en geen red flag, dan is er hoop. Meestal gaat de ick niet echt over de ander, maar over onze eigen angsten. In zulke gevallen zegt Hussey dat je nieuwsgierig moet worden: “In plaats van terug te deinzen voor het gedrag, probeer te begrijpen wat het in je naar boven brengt”, raadt hij aan. “Je zenuwstelsel reageert misschien op de intimiteit, de onbekendheid of je eigen interne verwachtingen.”

Maak het bespreekbaar 

Je kunt ook overwegen om de persoon te vragen om datgene wat de ick veroorzaakt niet meer te doen, maar alleen binnen redelijke grenzen; iemand vragen om nooit meer bergafwaarts te lopen of uit een stoeltjeslift te stappen zou immers volstrekt ongepast zijn.

“Als wat ze doen onveranderlijk is, bijvoorbeeld de manier waarop ze lachen, begin er dan niet over”, zegt Roos. Maar, “als het iets minder ernstigs is en makkelijk te veranderen, dan is het prima om ze ervan bewust te maken dat je het problematisch vindt.”

Onthoud dat echte liefde niet draait om perfectie. Niemand is perfect, ook jij niet. “We moeten op zoek gaan naar een relatie waarin we authentiek onszelf kunnen zijn”, zegt Hoang. “Dit is hoe we een echt gevoel van erbij horen krijgen zonder dat we onszelf hoeven uit te putten om iemand te zijn die we niet zijn. De juiste persoon zal je aanbidden om wie je echt bent, met alle eigenaardigheden.”

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd door Vogue US.