Op 14 april onthult het team van Vogue Oekraïne het eerste nummer sinds de invasie van Rusland. Het is een viering van de opmerkelijke mensen uit verschillende levenspaden en hun onschatbare bijdrage aan het collectieve verzet. Een van die mensen is Olena Zelenska, first lady van Oekraïne. In een openhartig interview vertelt ze over de tol die de oorlog eist van de mensen, en hoe haar nieuwste staatsproject psychologische steun biedt en helpt trauma’s te boven te komen. Hieronder lees je het verhaal dat oorspronkelijk gepubliceerd is in het nieuwe nummer van de Oekraïense Vogue.
Vogue Oekraïne met Olena Zelenska
Hoe voelt de first lady zich na een jaar vol oorlog? Is ze uitgeput? Of nog altijd strijdlustig? Olena Zelenska heeft onlangs het All-Ukrainian Mental Health Programme gelanceerd, en ze beschouwt het als een van haar huidige prioriteiten. Ik vraag haar of ze zelf de burn-out ervaart waar veel Oekraïners het over hebben.
“Ik kan mezelf nauwelijks onderscheiden van anderen: de toestand is hetzelfde, de gevoelens zijn hetzelfde”, antwoordt Olena. We ontmoeten elkaar voor een interview op een koude ochtend in februari – het presidentiële kantoor is stil en donker. We lopen langs dezelfde zandzakken waarvan de foto’s de voorpagina’s van alle kranten in de wereld hebben gehaald, van de Times tot de Guardian. De first lady, haar team en de militairen buiten haar kantoor zijn kalm en beleefd. We worden getrakteerd op koffie, en in plaats van de geplande 45 minuten duurt het interview ruim een uur. Zelenska zegt oprecht dat ze blij is om ons te zien: het geeft haar het gevoel nodig en effectief te zijn.
“De adrenaline die al die tijd heeft gewerkt raakt op”, zegt Olena. “Het is niet duidelijk hoeveel verder we nog kunnen rennen, maar we begrijpen dat we moeten rennen, dus we moeten onze kracht berekenen. Verantwoordelijkheid en werk houden me op de been. Als je weet dat de dag gepland is, is er geen tijd om na te denken over hoe lang we nog moeten wachten.” De belangrijkste manier om vermoeidheid en wanhoop te voorkomen volgens Zelenska, is door te handelen. “Als ik een vrije dag heb, is dat niet goed voor me, dat kan ik je wel vertellen.”
Programma voor mentale gezondheid
Olena Zelenska ziet het zorgen voor menselijk kapitaal als haar belangrijkste doel tijdens de oorlog, want Oekraïne draait in de eerste plaats om mensen. In het bijzonder het programma voor mentale gezondheid dat ze vorig jaar heeft opgestart, moet de Oekraïners helpen de mentale gevolgen van de oorlog te boven te komen. Ik vraag de first lady hoe dit idee tot stand is gekomen.
“Ik kon niet rustig toekijken wat er gebeurde”, zegt ze. “Trigger na trigger. Herinner je je de foto uit Bucha van het jongetje bij het graf van zijn moeder in hun eigen tuin? Als je de omvang van onze tragedies inziet, besef je dat de hele samenleving in spanning leeft – en dat blijft helaas niet zonder gevolgen. Daarom heb ik ervoor gekozen om proactieve mensen die belangrijk zijn in verschillende domeinen van het sociale en politieke leven in Oekraïne bijeen te brengen en dit programma te lanceren.”
De tekst gaat verder onder de afbeelding.
Bij het proefproject zijn specialisten betrokken die in Israël hebben gestudeerd bij de internationale onafhankelijke organisatie IsraAID en gespecialiseerd zijn in extreme en militaire psychologie. Tot nu toe hebben 14 Oekraïense ziekenhuizen zich bij het project aangesloten. Een daarvan bevindt zich in Brovary, waar gewonde kinderen naar een kleuterschool werden gebracht nadat er op 18 januari een helikopter was neergestort. Helaas wordt het project, dat pas een paar maanden oud is, al getest in reële omstandigheden, aangezien Oekraïners elke dag geconfronteerd worden met tragedies die niet zonder hulp overwonnen kunnen worden.
